Symptomen en preventie

Zandgronden kunnen ideaal zijn voor de alpacahouderij. Deze gronden ontwateren goed en een weidemengsel komt snel tot groei. Maar met deze grondsoort moet je ook oppassen voor een mogelijk probleem: zandkoliek. Zandkoliek kan bij alpaca’s problemen geven met de spijsvertering waardoor het dier ernstig ziek wordt en kan zelfs leiden tot de dood als het niet goed behandeld wordt.

Waarom zou een alpaca zand inslikken?
Het is mogelijk dat ze zo nu en dan per ongeluk zand binnen krijgen tijdens het grazen. Zeker wanneer ze grazen op kale/schrale weides (zie foto’s hieronder).

[gallery columns="2" ids="2216,2212"]

Sommige dieren zullen uit verveling aan het zand knabbelen wanneer ze in een hele kleine weide of op droog zand staan. Er zijn ook alpaca’s die overal aan knabbelen. Zelfs als er niet veel gras meer staat blijven de alpaca’s grazen. Als de grond bovendien erg nat is zal met elk grasplantje dat wordt gegeten wat grond mee kunnen gaan. Normaal gesproken zal de alpaca dit zand ook weer met de mest uitscheiden, echter als de hoeveelheid opgenomen zand groter wordt dan de afvoer via de mest, gaat dit zand zich ophopen in de maag of darmen. Deze soms grote zandmassa zal de spijsvertering belemmeren. Observeer uw dieren goed en ken de gewoontes van elk dier afzonderlijk zodat u kunt nagaan welke dieren vatbaarder zullen zijn voor dit probleem.

Wat zijn de symptomen van zandkoliek?
Koliek kan zich uiten in een wat slomer alpaca, vermagert snel, kan bloedarmoede hebben (lichte verkleuring van het gehemelte), kreunen, tandenknarsen, ongewone houding bij het zitten, bijten aan de buik of achterste, lopen anders dan normaal, zo af en toe wat dunne mest of bij een verstopping helemaal geen mest meer. Deze zieke alpaca’s kunnen zich niet verweren tegen allerlei parasieten. De eetlust kan in het begin nog goed zijn maar nutriënten worden niet opgenomen door verstoring in de spijsvertering.

Diagnose kan gesteld worden door de mest te onderzoeken op de aanwezigheid van zand. Dit kan door wat verse mest in een emmer te doen en er vervolgens water bij te doen. Als er zand in de mest zit zal dit naar de bodem van de emmer zakken. Het hoeft niet zo te zijn dat er altijd evenveel zand met de mest wordt uitgescheiden. Dus als er geen zand in de mest wordt aangetoond hoeft het nog niet te betekenen dat dit niet het probleem is. Een veearts moet er wel zeker van zijn dat de diagnose zandkoliek is want er zijn meerdere ziektes met ongeveer dezelfde symptomen. Denk daarbij aan een verdraaide darm of maagzweren. Allen betekenen een ongemakkelijk gevoel in de onderbuik ook wel koliek genoemd.

Therapie bestaat enerzijds uit het verminderen van de opname van zand en anderzijds het verhogen van de afvoer via de mest.
De opname kan verminderd worden door de dieren op stal te zetten of de tijd dat de dieren in de weide staan te verminderen. Een andere manier is om de dieren te verweiden naar een perceel met langer gras, als dat er niet is moet voldoende hooi voorradig zijn. Lange stengels zijn goed voor de spijsvertering en zal helpen het systeem vrij van zand te houden. Beschikbaarheid van schoon water moet niet vergeten worden. Wanneer u denkt dat uw alpaca zandkoliek heeft is het noodzaak tijdig de veearts erbij te halen. Bij een vroege diagnose is zandkoliek makkelijk te verhelpen door dagelijks een hoeveelheid paraffine olie toe te dienen. Paraffine olie wordt niet opgenomen door het lichaam maar veroorzaakt tevens dat er minder water uit het voedsel wordt opgenomen. Hierdoor zal de ontlasting dunner zijn en zorgt dat de darmen sneller schoon worden.

Indien uw alpaca’s vaker last hebben van zandkoliek kan uit voorzorg sandclear gegeven worden om de paar maand. Dit is een product dat bestaat uit psyllium vezels. Psyllium is gemaakt van de zaden van de Plantago plant. Het is een vezel die de darmwerking kan verbeteren.  Psyllium kan enorm veel vocht aantrekken, een gelachtige substantie vormen in de darm en zo de darmen vrij houden van zand en andere vuiligheid.

NB: Blijf uw dieren observeren, wees bewust van uw weideconditie en verhelp dit probleem op een goedkope manier door vroegtijdig symptomen te herkennen.

Heb jij ervaring met dit ziekteverschijnsel? Deel je ervaring en plaats een reactie onderaan deze pagina.